خواص پنیرک چیست و در درمان چه بیماری‌هایی مؤثر است

تفاوتی ندارد کجا زندگی می‌کنید؛ برخی گیاهان همه جا یافت می‌شوند و بسیاری از آن‌ها فواید متعددی دارند. پنیرک با نام علمی Malva sylvestris یکی از این گیاهان است. برخی فکر می‌کنند که پنیرک نوعی علف هرز است، در صورتی که این گیاه که به فراوانی یافت می‌شود، برای انسان بسیار مفید است و گل و برگ آن خواص دارویی دارند.

برخی از گونه‌های پنیرک به‌ ویژه در خاورمیانه و آسیا به عنوان ماده غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پنیرک در اغلب اقلیم‌ها، از مناطق ساحلی گرفته تا زیستگاه‌های طبیعی کوهستانی یافت می‌شود. در این مقاله با ما همراه شوید تا خواص پنیرک را با هم بررسی کنیم.

پنیرک چیست؟

پنیرک گیاهی است علفی و پایا با گل‌هایی به رنگ بنفش روشن و رگبرگ‌های تیره که معمولاً به ارتفاع 60 تا 120 سانتی‌متر در چمن‌زارها، پرچین‌ها و مزارع رشد می‌کند. خاصیت نرم‌کنندگی برگ‌ها و گل‌های این گیاه باعث شده است از آن به عنوان ضماد برای رفع کبودی‌، التهاب، جای نیش حشرات و موارد مشابه استفاده شود و در صورت مصرف خوراکی در درمان برخی بیماری‌های دستگاه تنفسی و مشکلات دستگاه گوارش مفید باشد.

استفاده پزشکی مستند از خواص پنیرک

شواهدی درباره مصرف پنیرک از هزار سال پیش در اروپا وجود دارد. در تحقیقات باستان‌شناسی نیز بقایای این گیاه همراه با سایر گیاهان دارویی در میان قدیمی‌ترین ساکنان اروپای مرکزی که بیش از 6 هزار سال پیش زندگی می‌کرده‌اند، پیدا شده است.

امروزه در علم پزشکی پنیرک برای درمان بیماری‌های التهابی استفاده می‌شود. در نواحی مدیترانه‌ای از برگ‌ها و ساقه‌های جوان این گیاه در سوپ و سالاد به صورت خام یا پخته استفاده می‌شود. علاوه بر استفاده از پنیرک خیس‌خورده برای درمان التهاب دهان و گلو، استفاده از جوشانده این گیاه به عنوان چای گیاهی یا برای غرغره کردن و استفاده پوستی به‌صورت ضماد و لوسیون برای درمان بریدگی‌ها، زخم‌های عفونی و سوختگی پوست در آثار مکتوب شرح داده شده است.

موارد مصرف درمانی پنیرک در حال حاضر

عصاره گل پنیرک و برگ آن، یا دانه‌های دیسک مانند این گیاه، برای تسکین و رفع مشکلات متعددی کاربرد دارند، از جمله:

• ترمیم زخم
• کبودی
• جای نیش حشرات
• سوختگی
• اگزما
• عفونت پوستی
• چین و چروک پوست
• التهاب
• مشکلات گوارشی
• گلودرد
• سرفه
• عفونت کلیه و مجاری ادراری
• عفونت مثانه

و بسیاری مشکلات دیگر که فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف، با استفاده از این گیاه سعی در درمان آن دارند.

ترکیبات گیاه پنیرک

1. پلی ساکاریدهای موسیلاژی: واحد ساختاری پایه پلی‌ساکاریدها متشکل از قندهای گلوکز، گالاکتوز و رامنوز به نسبت‌های مختلف در گل و برگ‌های پنیرک وجود دارد.
2. آنتوسیانین‌‌ها: فلاونوئیدهای رنگی محلول در آب هستند که بسته به pH ممکن است به رنگ قرمز، بنفش، آبی یا سیاه به نظر برسند.
3. سایر فلاونوئیدها: مانند لوتئولین (ماده‌ای بیولوژیکی که در بافت‌های گیاهی دارای رنگ زرد مایل به سبز یافت می‌شود) و کامفرول (به میزان زیادی در سبزیجات با برگ سبز از جمله اسفناج، کلم بروکلی، لوبیا، چای و کلم وجود دارد). فلاونوئیدها با اثرات ضد التهابی قوی که دارند، در پیشگیری از اختلالات قلبی، دیابت، سرطان‌ها، اختلالات شناختی و بسیاری بیماری‌های دیگر مؤثرند.
4. اسیدهای چرب: مانند استئاریک اسید و آلفا-لینولنیک اسید؛ با فواید بسیاری برای بدن مانند حفظ سلامت پوست و سلامت قلب.
5. سایر اسیدهای آلی: مانند اسید اسکوربیک و اسید سیتریک، که دارای خواص بسیاری برای سلامتی هستند؛ از ترمیم بافت و کمک به رشد و نمو تا پیشگیری یا دفع سنگ کلیه.
6. توکوفرول‌ها: آنتی‌اکسیدان‌های محلول در چربی که بسیاری از آن‌ها حاوی ویتامین E هستند.
7. کاروتنوئیدها: دسته‌ای از رنگدانه‌ها هستند که خاصیت آنتی اکسیدانی آن‌ها در مبارزه علیه بیماری‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار موثر است.
8. اسانس‌های روغنی: 143 ترکیب سبک و فرار از گل‌های خشک‌شده پنیرک به دست آمده است. این ترکیبات خواص بی‌شماری دارند، از جمله خواص ضد میکروبی، ضد درد، ضد التهاب و ضد استرس.